Przemoc w rodzinie ma wiele przyczyn i czynników, które mają znaczący wpływ na jej występowanie. Wśród nich naczelne miejsce zajmują uzależnienia osób stosujących przemoc. Ze statystyk prowadzonych przez Zespół Interdyscyplinarny w Radlinie wynika jednoznacznie, że najczęściej występującym uzależnieniem jest uzależnienie od alkoholu. W zdecydowanej większości rodzin, które borykają się z problemem przemocy, współwystępuje problem alkoholowy, często już w zaawansowanym stadium.
Ta współzależność ma bardzo duże znaczenia w planowaniu profesjonalnej pomocy dla takiej rodziny. Osoby prowadzące programy korekcyjno-edukacyjne dla sprawców przemocy twierdzą jednoznacznie, że osoby aktywnie pijące nie mogą uczestniczyć w tego typu programach, gdyż problem alkoholowy jest na tyle dominujący, że nie pozwala skupić się nad pracą nad zmianą zachowań związanych z przemocą. Dlatego chcą „nauczyć” uzależnionego sprawcę przemocy właściwego reagowania, należy w pierwszej kolejności uporać się z problemem uzależnienia alkoholowego. Jednak w większości przypadków osoby uzależnione albo nie zdają sobie sprawy z istnienia problemu, albo odmawiają jakiejkolwiek pomocy.
W tej sytuacji jedynym wyjściem staje się rozpoczęcie procedury zobowiązania osoby uzależnionej od alkoholu do leczenia odwykowego. Jest ona wszczynana na podstawie art. 24 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2016 r. poz. 487 z późn. zm.). Czytamy w nim, że „osoby, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylają się od obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny, kieruje się na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego”. Jednak aby doszło do takiej sytuacji, należy złożyć wniosek, który zostanie rozpoznany przez miejską komisją rozwiązywania problemów alkoholowych, właściwą ze względu na miejsce zamieszkania osoby uzależnionej. W Radlinie siedziba komisji mieści się w budynku Urzędu Miasta przy ul. Józefa Rymera 15. Warto zauważyć, że wniosek może złożyć każdy, komu nie jest obojętny los osoby nadużywającej alkoholu lub jego rodziny, a także instytucje (np. policja, prokuratura, szkoła, zakład pracy, ośrodek pomocy społecznej).
Po otrzymaniu wniosku komisja zaprasza osobę, której wniosek dotyczy celem zebrania wszelkich niezbędnych informacji i wyjaśnień, aby stworzyć konkretny obraz indywidualnej sytuacji. Jeśli osoba uzależniona deklaruje chęć uczestnictwa w dobrowolnej terapii, komisja wspólnie z osobą uzależnioną ustala plan dalszego działania i monitorowania sytuacji. Jeśli osoba uzależniona nie dotrzyma wcześniejszych ustaleń i zrezygnuje z terapii lub będzie unikać kolejnych spotkań z komisją, zostanie skierowana na badania biegłych sądowych w przedmiocie uzależnienia od alkoholu. Badanie to przeprowadza dwuosobowy zespół złożony z lekarza psychiatry i psychologa. Po badaniu komisja zaprasza osobę diagnozowaną do zapoznania się z opinią biegłych i przedstawia propozycję leczenia (jeśli jest konieczna). Jeśli osoba uzależniona zgadza się na taką terapię, podpisuje odpowiednie zobowiązanie, a postępy są monitorowane przez komisję. Jeżeli leczenie przynosi odpowiednie rezultaty, a pacjent utrzymuje abstynencję, po ustalonym czasie komisja zamyka sprawę.
W przypadku gdy osoba skierowana na badanie biegłych nie zgłosi się na nie, nie dostosuje się do zaleceń biegłych w kwestii podjęcia terapii dobrowolnej lub leczenie nie będzie przebiegać prawidłowo, sprawa z odpowiednią dokumentacją jest przekazywana do rozpatrzenia przez właściwy sąd rejonowy (w przypadku mieszkańców Radlina jest to Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim). Sąd rozpatruje wniosek i wydaje nakaz leczenia, który ważny jest dwa lata. Postanowienie sądu otrzymuje osoba uzależniona i jest zobowiązana do jego wykonania.
Procedura zobowiązania do leczenia odwykowego jest czasochłonna, jednak w wielu przypadkach jest niezbędnym i często jedynym rozwiązaniem, którego celem jest wyeliminowanie problemu uzależnienia, które bardzo często przyczynia się do uwikłania rodziny w przemocy. Bardzo ważnym jest zatem jak najszybsze zgłoszenie sprawy do komisji, zwłaszcza w przypadku pojawiających się w przeszłości zapewnień osoby uzależnionej, że dobrowolnie rozpocznie terapie, które okazały się deklaracjami bez pokrycia.
